Niedoczynność tarczycy – choroba kobiet XXI wieku? Co jeść? Czego unikać?

Wiele osób, w tym głównie kobiet, cierpi na choroby tarczycy nawet o tym nie wiedząc. Jest to o tyle szkodliwe, że kiedy jeszcze na początku choroby, gdy TSH nie odbiega znacząco od normy, niedoczynność tarczycy można wyregulować dietą, tak gdy choroba jest już bardziej rozwinięta trudno obejść się bez sztucznych hormonów.  Niesie to za sobą kolejne ryzyko – przyzwyczajenia się organizmu do syntetycznych hormonów.

Na pojawienie się choroby tarczycy, wpływ ma nie tylko dieta czy predyspozycje genetyczne, ale również sfera emocjonalna – blokowanie uczuć i emocji, problemy w komunikowaniu się z innymi osobami.

 

Często kobiety dowiadują się o chorobie, gdy ich poziom TSH jest na poziomie dalece odbiegającym od normy. Przyjęta zresztą norma jest dość myląca, ponieważ zgodnie z nią właściwe wartości poziomu TSH znajdują się w przedziale 0,27-4,20. Natomiast jeśli Twoje wyniki są na poziomie TSH równym 3 to już powinnaś wykonać dalsze badania wykrywające niedoczynność tarczycy i, jeśli wyjdą pozytywne, zacząć działać w kierunku uregulowania hormonów tarczycy.

 

Do napisania tego wpisu przyczyniło się kilka rzeczy: sama miałam trudności z właściwym poziomem TSH w ciąży i obecnie prowadzę dietę mającą na celu uregulowanie hormonów tarczycy. Poza tym, gdy rozmawiam ze znajomymi okazuje się, że praktycznie co trzecia kobieta ma podwyższony poziom TSH i zbyt niskie poziomy ft3 i ft4. Coraz częściej problem dotyka nawet młode dziewczyny!

We wpisie starałam się zebrać niezbędne informacje w jedną całość i przekazać je w czytelnej formie.

 

 

Niedoczynność tarczycy – czy to choroba kobiet XXI wieku?

 

Tarczyca jest narządem położonym u podstawy szyi i odpowiada za wytwarzanie i uwalnianie dwóch hormonów: trijodotyroniny T3 i tyroksyny T4 regulujących funkcję większości tkanek organizmu, oraz wpływających na metabolizm naszego organizmu i produkcję ciepła.

Niedoczynność tarczycy jest zaburzeniem, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. Niedoczynność tarczycy może przejść w autoimmunologiczne zapalenie tarczycy czyli chorobę Hashimoto.

 

Jakie są najczęstsze przyczyny zaburzeń pracy tarczycy?

 

• niewłaściwa dieta, która niesie za sobą niedobory witaminowo – minerałowe, głównie niedobór jodu, selenu i cynku,
• nietolerancje pokarmowe – gluten, kazeina,
• ekspozycja na metale ciężkie oraz toksyczność środowiska (zanieczyszczona woda w kranie, zanieczyszczone powietrze, garnki pokryte teflonem, leki),
• brak wystarczającej aktywności fizycznej z czym często wiąże się nadwaga i słaby metabolizm,
• brak wystarczającej ilości snu,
• ciąża, w przypadku niektórych kobiet w czasie ciąży dochodzi do zachwiania gospodarki hormonalnej,
• podwyższony poziom kortyzolu w wyniku nadmiaru stresu, zbyt dużej ilości wypijanej kawy w ciągu dnia, wysokiego ciśnienia,
• brak umiejętności wyrażania własnych emocji, pesymizm.

 

Typowe objawy zaburzeń pracy tarczycy

 

• problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała,
• skóra staje się sucha i podatna na pęknięcia,
• wypadanie włosów,
• cienkie brwi, zanikające łuki brwiowe,
• wahania nastroju, spadek energii,
• niskie ciśnienie krwi,
• zimne dłonie i stopy, niska temperatura ciała,
• zesztywnienie i obrzęk w stawach (szyja, nadgarstki, łokcie, biodra)
• bolesne miesiączki,
• problemy z koncentracją,
• problemy z porannym wstawaniem,
• problemy z zajściem w ciążę

Oczywiście nie muszą wystąpić wszystkie objawy naraz aby mieć niedoczynność tarczycy, tak samo jak nie wszystkie objawy świadczą o tym, że masz od razu niedoczynność. Aby mieć pewność należy wykonać podstawowe badania w kierunku wykrycia choroby.

 

Podstawowe badania w kierunku wykrycia niedoczynności tarczycy

 

• TSH oznaczenie poziomu tyreotropiny –> wynik powyżej 2 może wskazywać na niedoczynność tarczycy, jednak zakres norm funkcjonalnych wynosi do 2,5. W przypadku kobiet planujących ciążę TSH powinno wynosić około 1.

Niedoczynność tarczycy u matki może wiązać się z poważnymi konsekwencjami dla zdrowia dziecka – między innymi może grozić jego upośledzeniem umysłowym.

• FT3 (oznaczenie poziomu trijodotyroniny) i FT4 (oznaczenie poziomu tyroksyny) –> prawidłowe wyniki powinny znajdować się w 1/3 górnej granicy normy.
• Anty TPO (oznaczenie poziomu przeciwciał skierowanych przeciwko peroksydazie tarczycowej) –> prawidłowo w normie.

Bardzo wysoki poziom przeciwciał anty-TPO jest charakterystyczny dla choroby Hashimoto.

• Anty TG (oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie tarczycowej) –> prawidłowo w normie.
• Globuliny (białko wiążące hormony płciowe SHGB) –> prawidłowo SHGB > 70 dla kobiet; SHGB> 30 dla mężczyzn.
• USG tarczycy –> prawidłowa objętość tarczycy u kobiet to około 18 ml, u mężczyzn około 25 ml.

 

Jak wspierać naturalnie prawidłową pracę tarczycy i zatrzymać chorobę?

 

Istnieją bardzo duże szanse na to, aby wyjść z niedoczynności tarczycy wyłącznie dzięki odpowiedniej diecie, uzupełnieniu niedoborów witaminowo – minerałowych przez stosowanie suplementów oraz zmianę nastawienia (zmianę myślenia na pozytywne). Największe szanse są wtedy, gdy wyniki badań nie odbiegają drastycznie od normy oraz kiedy nie zostało jeszcze rozpoczęte leczenie farmaceutyczne z użyciem hormonów syntetycznych (euthyrox, letrox).

Jeżeli Twoje wyniki są mocno odbiegające od normy skonsultuj się z endokrynologiem, szczególnie w sytuacji kiedy planujesz dziecko.

 

Jakie produkty usunąć z diety?

 

Przede wszystkim usuń z diety zboża glutenowe (pszenica, orkisz, żyto, jęczmień, owies to zboże bezglutenowe ale jest zanieczyszczone glutenem), nabiał (mleko, ser żółty, twaróg, jogurty), cukier, sól spożywczą, produkty z kukurydzy gmo, wszelką żywność przetworzoną typu fast food, oleje rafinowane (rzepakowy, słonecznikowy itp) oraz mięso wątpliwej jakości.

Gluten, nabiał, oleje rafinowane i cukier oraz chemiczne środki nagminnie stosowane w rolnictwie takie jak np. roundup to główni winowajcy współczesnych chorób cywilizacyjnych. Działają one wyjątkowo drażniąco na układ pokarmowy doprowadzając do rozszczelnienia jelit. A to już prosta droga do różnych chorób o podłożu autoimmunologicznym.

Ogranicz spożywanie prosa. Jednak nie rezygnuj z niego całkowicie. Kasza jaglana jest jedyną kaszą o właściwościach alkalizujących. Poza tym posiada wiele składników odżywczych i działa silnie odśluzowujaco na organizm.

Unikaj fluoru, chloru i bromu – pierwiastki te są antagonistami jodu. Jod z kolei jest podstawowym pierwiastkiem budującym tarczycę, a osoby z niedoczynnością tarczycy mają najczęściej jego niedobory. Fluor występuje w wodzie butelkowej oraz wodzie z kranu (bardzo często ale nie wszędzie). Znajdziesz go także w paście do zębów. Fluor znajdziesz też w herbacie czarnej, zielonej, czerwonej i białej. Nadmiar fluoru w diecie uznaje się za jedną z głównych przyczyn chorób tarczycy. Osoby, które chorują na niedoczynność tarczycy powinny zrezygnować z basenu (woda jest chlorowana, a organizm posiada zdolności absorbowania różnych składników przez skórę) na rzecz umiarkowanej aktywności fizycznej najlepiej na świeżym powietrzu. Brom jest silnie toksycznym pierwiastkiem. Z jego dodatku zasłynęły przede wszystkim popularne słodkie napoje gazowane. Znajdziesz go również w pestycydach, których branża rolnicza używa do pryskania roślin.

Goitrogeny to kolejna grupa związków, które należy wykluczyć z diety przy problemach z tarczycą, ponieważ zakłócają produkcję hormonów tarczycowych. Goitrogeny zawarte są głównie w warzywach krzyżowych (kapusta, brokuły, kalafior, jarmuż). Z drugiej strony warzywa krzyżowe należą do najzdrowszych warzyw (np. jarmuż). Czy zatem należy zrezygnować z produktów, które mają tak wiele wartości odżywczych? Nie! Okazuje się, że aby nam zaszkodziły trzeba byłoby zjadać ich naprawdę sporo. Ponadto, poddanie warzyw krzyżowych lekkiej obróbce termicznej (parowanie, gotowanie) usuwa z nich związki goitrogenowe. Jaki z tego wniosek? Gotuj, paruj warzywa krzyżowe, a jeśli chcesz spożywać je na surowo to nie rezygnuj z nich, a najwyżej częściowo ogranicz.

Niefermentowane produkty sojowe również przyczyniają się do zaburzenia funkcjonowania gospodarki hormonalnej organizmu i tym samym negatywnie wpływają na pracę tarczycy. Jeśli rezygnujesz z mleka krowiego nie zamieniaj go na sojowe, które można spotkać w sklepie najczęściej jako zamiennik tradycyjnego.

Ogranicz w swojej diecie orzechy ziemne, piniowe i migdały. Z przypraw rzadziej sięgaj po gorczycę i pieprz. Unikaj warzyw z grupy psiankowatych to jak: pomidor, papryka, ziemniak, bakłażan, jagody goji. Z owoców rzadziej sięgaj po truskawki i brzoskwinie. Zrezygnuj z melisy, ponieważ hamuje ona pracę tarczycy.

Staraj się nie przebywać w miejscach gdzie występuje promieniowanie – ale czy to w ogóle jest możliwe w dzisiejszych czasach?

 

Jakie produkty wprowadzić do diety?

 

Zadbaj o odpowiednio zakwaszony żołądek. Jeżeli ocet jabłkowy okaże się dla Ciebie zbyt drażniący lub źle się po nim czujesz zamień go na sok wyciśnięty z cytryny. Wprowadź żywność naturalną, jak najmniej przetworzoną czyli bliską natury.

Okazuje się, że dieta najzdrowsza dla osób z problemem niedoczynności tarczycy to ta, która ogranicza, a nawet eliminuje do zera, zboża. Najbliższa tej diecie jest dieta paleo. Dieta ta bazuje na dobrej jakości mięsie, jajkach, rybach, owocach morza oraz warzywach, owocach i zdrowych tłuszczach  (olej kokosowy, smalec, masło ghee, oliwa z oliwek). W diecie paleo dopuszcza się również dodatek orzechów i nasion.

Nie zapomnij o wypijaniu wystarczającej ilości wody w ciągu dnia – odpowiednie nawodnienie odkwasza organizm, usprawnia metabolizm oraz funkcjonowanie organów i procesów zachodzących w organizmie. Taka dieta naturalnie odkwasi organizm.

Co ciekawe, badania wskazują, że gruszki mają zdolność do zrównoważenia hormonów u kobiet, szczególnie w połączeniu z jabłkiem.

Zastosuj post przerywany – jedz posiłki w oknie ośmiogodzinnym np. od 9.00 do 17.00 (wybierz godziny, które najlepiej Ci odpowiadają), a przez kolejne 16 godzin nie jedz już nic oprócz płynów, które nie mają w sobie kalorii. Udowodniono, że w przypadku takiego modelu żywieniowego metabolizm przyspiesza, poprawia się trawienie, regulują wypróżnienia, stabilizuje się właściwa masa ciała (o ile w oknie, kiedy jemy sięgamy po zdrowe produkty).

Wprowadź do diety żywność bogatą w jod czyli główny pierwiastek budujący tarczycę, to jak:

• Kelp – jest naturalnym źródłem jodu, potasu, magnezu, wapnia i żelaza, witamin, przeciwutleniaczy, aminokwasów, kwasów omega 3, błonnika. Kelp w formie proszku możesz dodawać np. do koktajli.
• Płyn Lugola przezskórnie – należy umieścić plamę 3 cm na nadgarstku, brzuchu, udzie i ponowić suplementację gdy poprzednia plama zniknie. Płyn Lugola kupisz w aptece (pytaj o roztwór wodny jodu). Suplementacja przezskórna jest bardzo bezpieczna, ponieważ organizm sam reguluje ile jodu pobierze (ile jodu na dany moment jest mu potrzebne). W ten sposób go nie przedawkujesz.
• Ryby – najlepiej wybieraj te nieskażone metalami ciężkimi, a po ich spożyciu sięgnij po chlorellę, która wyprowadzi metale ciężkie z organizmu.
• Korzeń maca – jest rośliną, która skutecznie reguluje gospodarkę hormonalną całego organizmu. Poprawia jego ogólną kondycję, usprawnia pamięć i koncentrację, sprzyja płodności. Korzeń maca również możesz dodawać do koktajli.

 

We wchłanianiu jodu pomagają takie produkty jak:

algi, żurawina, jaja, sól himalajska, czarna melasa, ocet jabłkowy.

 

Wprowadź żywność bogatą w żelazo. Nie musisz codziennie jeść mięso aby uzupełnić niedobory tego pierwiastka. Zajrzyj do tego wpisu.

 

Suplementy stosowane przy niedoczynności tarczycy

 

Suplementy odgrywają istotną rolę przy wspieraniu pracy tarczycy.

• Kwasy Omega 3 zrównoważą nadmiar prozapalnej omegi 6 w organizmie. Działają przeciwzapalnie a niedoczynność tarczycy to stan zapalny organizmu.
• Witamina D3 z K2 – jest pomocna do transportu hormonów tarczycy do komórek ciała, a także silnie wspiera odporność.
• Witaminy B1 i B12 zwalczają przyczyny chorób autoimmunologicznych. Najlepiej przyjmować je w formie witaminy B complex.
• Cynk i miedź. W przypadku miedzi łatwo o przedawkowanie dlatego najlepszą opcją jest noszenie miedzianej bransoletki oraz spożywanie suszonych owoców.
• L – tyrozyna – przyczynia się do produkcji melatoniny i dopaminy czyli hormonów, które ułatwiają zasypianie oraz przynoszą lepsze samopoczucie.
• Selen – tarczyca jest organem zawierającym największą ilość selenu w ciele, suplementacja selenem poprawia sprawność gruczołu tarczycy.
• Ashwagandha – utrzymuje zbilansowany poziom hormonów i przyczynia się do znacznej poprawy nastroju.
• Magnez najlepiej jest uzupełniać przezskórnie w postaci oliwy magnezowej.
• Witamina C w bezpiecznej formie askorbinianu sodu.
• Probiotyki – zwróć uwagę aby w produkcie było dużo różnych szczepów, a nie, jak się najczęściej zdarza, jeden szczep. Nie zapominaj o kiszonych ogórkach, kiszonej kapuście czy zakwasie z buraków.
  

 

Co jeszcze możesz zrobić?

 

Wyrzuć nieprzywierające garnki pokryte teflonem. Zacznij przywiązywać większą wagę do aktywności fizycznej – zejdź z kanapy pomimo zmęczenia. Brak ruchu przyczynia się do spowolnienia pracy tarczycy. Zadbaj o swój sen. Śpij minimum 7 godzin dziennie. Zmniejsz poziom kortyzolu we krwi – ogranicz liczbę wypijanej kawy do maksimum jednej dziennie, a najlepiej (wiem, to prawie niemożliwe) zrezygnuj z niej całkowicie, odpoczywaj, relaksuj się.

Często problemy z tarczycą związane są z problemami z poprawnym komunikowaniem się i wyrażaniem emocji. Zastanów się czy nie kumulujesz w sobie emocji, nie tłumisz ich? Jeżeli doświadczasz na tym polu trudności, nie potrafisz wyrażać właściwie tego co czujesz spróbuj rozpracować ten temat u siebie. Na początek naucz się głęboko oddychać przez przeponę – poprawa w tym temacie przynosi niekiedy spektakularne efekty. Znajdź najlepsze dla Ciebie techniki relaksacyjne.

 

Zadbaj o siebie.

 

Źródła:

1, 2

“Zatrzymaj Haszimoto. Wzmocnij tarczycę” Marek Zaremba