Kiedy byłam dzieckiem uwielbiałam spędzać czas w lesie na spacerach. Każdego roku na początku wakacji zbierałam jagody, a jesienią grzyby. Nie liczyłam ile razy w życiu ugryzł mnie kleszcz. Nikt też chyba nie bada się w kierunku boreliozy po każdym ukąszeniu. Kleszcza się wyrywało i nic poza tym.
Choć ostatnio, w wyniku większej świadomości, udajemy się do przychodni w celu pobrania krwi na wykrycie boreliozy – najczęściej wtedy, gdy pojawi się rumień.
Temat, jeszcze kilka lat temu mi obcy, stał się bliski gdy zachorowała na boreliozę bliska mi osoba. Dopiero wtedy poznałam jaką drogę muszą przejść osoby, które zachorują na tą chorobę i jaki bój muszą stoczyć w walce o normalne życie.
W związku z tym na blogu postanowiłam zamieścić serię wpisów na temat boreliozy. Myślę, że każdy z nas powinien posiadać podstawowe informacje w tym temacie aby móc odpowiednio wcześnie zareagować, gdy dojdzie do zakażenia.
Borelioza to choroba, o której coraz więcej się słyszy i czyta. Mimo tego, że wiemy o niej więcej niż jeszcze kilka lat temu, nadal budzi lęk i strach. Na szczęście, lekarzom, w wyniku właściwego rozpoznania objawów jakie wykazuje pacjent, coraz częściej udaje się postawić trafną diagnozę.
Czym jest borelioza? Jakie wywołuje objawy? Do jakich chorób może doprowadzić? Czy zawsze pojawi się rumień świadczący o zakażeniu oraz czy do zakażenia dochodzi wyłącznie przez ugryzienie kleszcza?
O tym w dzisiejszym wpisie.
Wcale nie musisz przebywać w lesie wśród drzew iglastych żeby ugryzł Cię kleszcz. Możesz go znaleźć również na podwórku, w przydomowym warzywniaku czy na łące.
Czym jest borelioza?
Borelioza to choroba odkleszczowa, wywołana przez szczególny gatunek bakterii – krętek Borrelia burgdorferi – odkryte w 1982 roku przez W. Burgdorfera oraz Borrelia garinii, Borrelia afzelii, Borrelia japonica.
Trudności w oznaczeniu różnych form i gatunków boreliozy wynikają z tego, że w odpowiedzi na presję środowiska, organizmy borrelii potrafią szybko zmieniać własną strukturę genetyczną. Czynią to głównie z tego powodu aby schować się przed działaniem antybiotyków i innych środków leczniczych, oraz dostosować do swoich żywicieli w celu przetrwania.
Bakterie odpowiedzialne za boreliozę mogą występować w różnych postaciach, między innymi:
- jako krętki – bardzo ruchliwe, możliwe skuteczne leczenie antybiotykami,
- jako formy przetrwalnikowe w tzw. cystach – nieruchome, oporne na leczenie antybiotykami.
Choroba ta najczęściej występuje w klimacie umiarkowanym, jednak w dobie rozwoju różnych form transportu liczba chorych rośnie z roku na rok na całym świecie. Do przyspieszenia wzrostu zachorowań (odnotowanych chorób) przyczynia się wzrost liczby trafnych diagnoz.
Typowe objawy dla boreliozy
– rumień wędrujący,
– chroniczna atrofia skóry właściwej,
– przedłużający się stan podgorączkowy,
– dreszcze lub pocenie się,
– często bóle głowy, sztywność karku,
– ogólne objawy grypopodobne,
– regularne, lekkie i umiarkowane, silne bóle mięśni i stawów,
– ostry, nieustający ból głowy,
– częściowy paraliż twarzy (paraliż Bella)
– dezorientacja lub trudności w myśleniu,
– zagubienie, gubienie drogi,
– oszołomienie, zamroczenie,
– huśtawki nastrojów, poirytowanie, depresja,
– zaburzenia snu,
– wyczerpanie, zmęczenie, słaba wytrzymałość fizyczna,
– obraz widziany jest zamazany lub z plamkami, wyższa wrażliwość na światło,
– uczucie ucisku w oku,
– sztywność stawów i pleców,
– skurcze mięśni, stawów,
– skrzypienie i trzaski w karku, sztywność, ból,
– mrowienie, drętwienie, uczucie palenia lub kłucia, promieniujące bóle,
– bóle klatki piersiowej, palpitacje serca,
– duszności, kaszel
– brzęczenie lub dzwonienie w uszach, wrażliwość na dźwięki,
– zawroty głowy, choroba lokomocyjna, której wcześniej nie było,
– utrata słuchu,
– drgawki,
– nagłe przybieranie na wadze lub jej utrata
– powiększone węzły chłonne,
– nieregularne miesiączki
– zaburzenia pęcherza moczowego lub jego nadwrażliwość,
– rozstrój żołądka, bóle brzucha,
– problemy ze stawami – krętki boreliozy świetnie przemieszczają się przez tkanki kolagenowe.
Borelioza może wywoływać szereg różnych chorób, które obejmują między innymi
- dermatoboreliozę (zmiany skórne),
- neuroboreliozę (infekcja ośrodkowego układu nerwowego),
- boreliozowe zapalenie serca (najczęściej występują zaburzenia rytmu serca),
- boreliozę oczną i otoboreliozę (głównie problemy z widzeniem, plamki na oczach)
- ogólne pogorszenie sprawności ciała (najczęściej sztywność stawów, pleców, karku, mrowienie, drętwienie, uczucie kłucia).
Po spacerze z dziećmi warto sprawdzić siebie i dzieci czy nie macie przypadkiem towarzysza na gapę. Kleszcze nie wbijają się od razu w ciało. Najpierw szukają najlepszego dla siebie miejsca.
Czy zawsze pojawi się rumień świadczący o zakażeniu?
Charakterystyczny rumień występuje tylko u jednej trzeciej chorych na boreliozę. Wynikają z tego ogromne trudności we wczesnym diagnozowaniu boreliozy.
Czy do zakażenia dochodzi wyłącznie w wyniku ugryzienia kleszcza?
Powszechnie uważa się, że choroba jest rozprzestrzeniana przez same kleszcze. Nie ulega wątpliwości, że jest to główna droga zakażenia. Niestety, jak się okazuje – nie jedyna. Wygląda na to, że można mieć boreliozę nie będąc ugryzionym nigdy przez kleszcza.
Krętki boreliozy są przenoszone poprzez inne mechanizmy.
Różne badania odnalazły zaraźliwe krętki boreliozy:
– w kobiecym mleku (istnieje możliwość zarażenia dziecka)
– ludzkich łzach,
– męskim nasieniu (do zakażenia drugiej osoby może dojść w wyniku współżycia)
– moczu (myjesz owoce leśne i warzywa przed zjedzeniem?)
– w wyniku zakażenia wewnątrzmacicznego (z matki na dziecko),
– przez komary,
– w roztoczach,
– w pchłach.
Jeżeli nie masz pewności czy zachorowałaś na boreliozę – wykonaj test
Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych zaleca wykonanie dwuetapowego protokołu diagnostycznego.
- W pierwszym etapie należy wykazać obecność swoistych przeciwciał IgM oraz IgG (w zależności od postaci klinicznej) metodą immunoenzymatyczną. Przeciwciała IgM świadczą o wczesnej boreliozie. Natomiast przeciwciała IgG o starej czyli sprzed kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu lat.
U większości chorych obecność IgM jest wykrywalna po upływie 4 tygodni od ukąszenia, niekiedy nawet po dwóch tygodniach.
- W drugim etapie, u chorych z wynikami dodatnimi lub wątpliwymi należy wykonać oznaczenie techniką Western – Blot.
W przypadku dodatniego wyniku na obecność przeciwciał IgM i ujemnego wyniku testu Western – Blot należy rozważyć powtórzenie tego drugiego po upływie 2 – 4 tygodni.
Nie wszystkie przychodnie/laboratoria go wykonują – lepiej jest wcześniej zadzwonić do placówki aby się upewnić. Jeśli test wykazał boreliozę jak najszybciej podejmij leczenie. Znajdź lekarza, który zna się na boreliozie, aby mógł właściwie Cię poprowadzić.
Czas odgrywa istotną rolę w kwestii skutecznego wyleczenia.
W następnym wpisie z tej serii przeczytasz o tym jakie są skuteczne metody aby uniknąć zachorowania na boreliozę.
Źródła:
“Pokonać boreliozę” Stephen Harrod Buhner
